İnsanlığın belki de tarihindeki en hızlı ve nitelikli gelişimini gösterdiği son 10 yılda girişimcilerin meydana gelen değişimlerin ve gelişmelerin yükünü çektiğini söyleyebiliriz. Girişimciliğin “geleceğin anahtarı” pozisyonunda olduğunu kavrayan devletlerin, sivil toplum kuruluşlarının ve uluslararası toplulukların girişimcilik faaliyetlerini destekleyerek gerek ulusal gerek uluslararası kalkınma seviyesini arttırmayı ve bu faaliyetlere verdikleri desteklerle uluslararası arenada prestij elde etmeyi hedefledikleri artık hepimizin malumu. Bu doğrultuda ülkemizde de girişimcilere hibe, teşvik ve çeşitli eğitim programları dahil olmak üzere pek çok destek sağlamakta, bunların bir kısmını ise “Mali İşbirliği” ilişkisi kapsamında aday üyesi olduğumuz Avrupa Birliği desteklemektedir. Bu yazımızda; sitemizi takip eden ve desteğe ihtiyacı olan veya yeni bir işe atılmadan önce araştırma yapan girişimcilere olduğu kadar; müvekkillerine bu kapsamda bilgi ve hizmet sunmak isteyen meslektaşlarımıza da yardımcı olabilmek amacıyla, Avrupa Birliği’nin “Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı – IPA” aracılığıyla sağladığı desteklerden bahsedeceğiz. Bu yazımızda yer alan yolları denemiş olan veya aradığı desteği bulamayan girişimciler ise meraklanmasın, ilerleyen yazılarımızda girişimcilere sağlanan diğer destekler hakkında bilgi vermeye devam edeceğiz.

Avrupa Birliği, Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) ile Türkiye’nin de içinde yer aldığı “genişleme ülkeleri” içerisinde gerçekleşecek reformlara mali ve teknik yardımlarda bulunmakta. 2007-2013 arasında ilk aşamasını “Bölgesel Rekabet Edebilirlik Programı” adıyla gerçekleştiren; kamu kurumları, meslek odaları, kooperatifler, sanayi siteleri gibi oluşumları hedefleyen ve ülkemizin özellikle gelişmemiş kısmında faaliyet gösteren bu yardımlar, 2014-2020 yılları arasında ise yerini Rekabetçi Sektörler Programı’na bıraktı.

Müjdeyi hemen verelim: IPA’nın bu aşaması, ilk aşamasının aksine tamamen girişimci odaklı ve 405 milyon Euro gibi hiç de azımsanamayacak bir bütçeyle karşımıza çıkmış durumda. Bununla birlikte, bu program selefinin aksine tüm Türkiye’den başvurulara açık.

Projenin öncelik alanları “özel sektörün geliştirilmesi”, “bilim, teknoloji ve inovasyon” ve “kapasite geliştirme” olarak ilan edilmiş durumda. Açıkça söylemeliyiz ki, projenin girişimcilik ekosistemine aşina olanlar için son derece heyecan verici hedefleri var. Bu hedeflerin detaylı açıklamalarını bu linkte bulabilirsiniz.

Bu desteklerden ne şekilde yararlanacağınızı merak ediyorsanız açıklık getirelim: Bu projenin koordinasyonunu Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yürütmekte. Bakanlığın bu başvurular için yayınlamış olduğu dokümanları incelediğinizde sürecin nasıl yürüdüğü hakkında detaylı bilgiye sahip olabilirsiniz: (Proje Başvuru Süreci)(Proje Değerlendirme Süreci) Bu yazının yazıldığı 2017 Aralık ayı itibariyle tüm programlara başvurular sona ermiş olsa da hemen belirtelim ki, süreyi kaçırdığınız için telaşlanmanıza gerek yok. Hatta aksine, henüz girişimcilere yönelik süreç başlamadı. Zira program, doğrudan doğruya girişimcilerin başvurularına açık değil. Projeler doğrudan müzakere yoluyla Bakanlıklar, veya TOBB, TÜBİTAK gibi Kamu Kurumları tarafından her zaman oluşturulabildiği gibi, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca linkteki adresten yapılan çağrılar üzerine Üniversiteler, Ar-Ge Merkezleri, Sanayi ve Meslek Odaları tarafından da oluşturulabilmekte. Program kapsamında başvuruda bulunan ve başvuruları kabul edilen kurumları I. ve II. grup olmak üzere sırasıyla bu linkte ve bu linkte bulabilirsiniz. Öncelikle yapmanız gereken; çağrısı yapılan projeler için aşağıdaki tablodan yer alan faaliyet alanlarından birinde faaliyet gösterip göstermediğinizi tespit etmek olmalı:

Faaliyetler Hedef Nasıl Projelerde Aranan Özellikler
1. İmalat Sanayii İmalat Sanayiinin dönüşümüne yardımcı olmak ve küresel değer zincirinde daha üst seviyelere çıkarmak Türkiye’de toplam faktör verimliliğinin artırılması hedefine hizmet eden yüksek büyüme hızına sahip KOBİ’lere ve girişimcilere odaklanarak İhracatın ve katma değerin artırılmasına doğrudan katkı
2. Hizmetler ve Yaratıcı Endüstriler* Hizmetler sektörünün ve bilhassa yaratıcı endüstriler ve turizm sektörünün rekabetçiliğini artırmak Yaratıcı endüstriler ile imalat sanayii arasındaki bağlantıları güçlendirerek yaratıcılığı rekabetçiliğe kanalize etmek İmalat sanayiinin dönüşüme, ihracatın ve katma değerinin artırılmasına doğrudan katkı
3. Araştırma ve Geliştirme  Ticarileşme potansiyeli olan yeni ve yenilikçi ürünlerin geliştirilmesine yoğunlaşarak yenilik sürecinin ilk aşamalarını desteklemek Türkiye’nin araştırma altyapısından yararlanacak kamu ve özel sektör ortaklıkları yoluyla işbirliğine dayalı ürün geliştirme (AR-GE) süreçlerini destekleyerek Ticarileşme potansiyeli taşıyan ve üniversite-kamu-sanayi işbirliğine doğrudan katkı
4. Teknoloji Transferi ve Ticarileştirme Yenilik sürecinin pazara yakın aşamalarının, başlıca ticarileştirme faaliyetlerinin desteklenmesi Yenilikçi girişimcilerin oluşmasının ve faaliyete geçmesi, yenilikçi ürünlerin ticarileşmesi, yenilikçi fikirler ile sermaye yatırımcıları arasındaki finansman açığının kapatılması desteklenerek Patenti alınmış, ticarileştirilebilir ürün olanakları

*(2017 yılında Bakanlık tarafından Hizmetler ve Yaratıcı Endüstriler alanında proje çağrısında bulunulmamıştır)

Yukarıda yer alan tablodaki başlıklardan herhangi biri kapsamında faaliyet gösteriyor ve proje kapsamında sağlanan desteklerden yararlanmak istiyorsanız; başvuruları kabul edilen kurumlar listesinde, faaliyet gösterdiğiniz alan için başvuruda bulunan kurumları tespit edip bu kurumların program kapsamındaki projelerinin içeriğini incelemeniz gerekiyor. Örnek vermek gerekirse, Araştırma ve Geliştirme başlığına dahil olarak faaliyet göstermekteyseniz; Koç Üniversitesi-KUYTAM’ın “Emerging and Enabling Surface Technologies for Automotive Industries” projesi karşınıza çıkmakta. Bu projeden kapsamında sağlanacak desteklerden yararlanabilmeniz için, öncelikle KUYTAM’ın proje sürecini takip etmeniz gerekmekte. Zaten henüz deyim yerindeyse “taptaze” olan bu projeler için kurumlar tarafından kamuya açık hale getirilmiş herhangi bir içerik de bulunmamakta. Unutmayın ki, projelerin hayata geçebilmesi için 2 yıla varan bir sürenin geçmesi gerekebilir.

“IPA kapsamında daha önceki yıllarda bu süreçlerden geçip kabul edilmiş veya kamu kurumlarınca doğrudan müzakere yoluyla oluşturulmuş ve halihazırda girişimcilere destek sağlayan projeler mevcut mudur?” sorusunu soranlara güzel haberi verelim: IPA 5 farklı proje ile hayata geçmiş ve girişimcilere destek sağlar durumda. Bu projeleri kısaca özetlemek gerekirse:

TÜBİTAK tarafından AB’nin Horizon 2020 Programı’na paralel olarak yürütülen Horizon-Ufuk 2020 Projesi, ülkemizde KOBİ’lere yönelik olarak AB destekli en büyük proje olma niteliği taşımakta. Kurum, KOBİ’lere desteğini 3 faz halinde (fizibilite, ürün geliştirme, ticarileştirme) sunmakta. Kısaca özetlemek gerekirse fizibilite aşamasında 50 bin Euro hibe ile koçluk, ürün geliştirme aşamasında 500 bin Euro ile 2.5 Milyon Euro arası hibe ile koçluk, ticarileştirme aşamasında ise eğitim, mentörlük ve finansmana erişim destekleri sağlanmakta. Gerek oldukça tatmin edici boyuttaki mali desteği, gerekse de üçüncü fazında Avrupa Yatırım Bankası ve Avrupa Komisyonu tarafından yürütülen Innovfin risk finansmanına erişim sağlaması ve bu doğrultuda girişimciye kendi finansmanını yaratabilmesi için fırsat vermesi sebebiyle, özellikle Ar-Ge alanında faaliyet göstermekte olan veya bu alanda faaliyet göstermeyi düşünen girişimci okurlarımıza bu programa başvurmalarını şiddetle tavsiye etmekteyiz.

  • IPA 2 Teknik Yardım Projesi – Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı AB Mali Programları Daire Başkanlığı (Projeye ait internet adresi):

Amacı proje sahiplerince “IPA II döneminde (2014 – 2020) Türkiye’ye ayrılan fonların etkili ve verimli şekilde kullanılmasına ve yönetilmesine katkı sağlamak” şeklinde ifade edilen bu proje her ne kadar girişimcilere mali destek sağlamasa da çağımızda en az para kadar değerli hale gelen tecrübe ve teknik bilgi desteği sağlamakta. Ülkemizde bazı platformlar, üniversiteler ve özel eğitim kurumlarının bu alanda verdikleri eğitimlerin, düzenledikleri seminer ve forumların en dar kapsamlı biletlerinin veya katılım ücretlerinin bile ücretlerinin bir hayli yüksek olduğunu düşündüğümüzde, bu projenin ülkemizde gelişmekte olan girişimcilik ekosistemi için ne denli büyük öneme sahip olduğu anlaşılabilir.

IPA 2 Teknik Yardım Projesi kapsamında daha önce gerçekleştirilen sunumlara bu adresten ulaşabilir, sunumlara ait dokümanlara erişebilirsiniz.

Bu iki proje haricinde; Gıda Teknolojisi Platformu, Malatya Kuru Kayısı Lisanslı Deposu ve Adıyaman Turizm Sektörünün Canlandırılması Projesi de IPA tarafından aktif destek verilen projeler arasında yer almakta olup, lokal projeler olmaları sebebiyle bu yazımızda detaylarına yer vermeyeceğiz. Projeler hakkında detaylı bilgiye proje sahibi kurumlarla iletişime geçerek ulaşabilirsiniz.

Posted by Barış Hocaoğlu

2011 yılında Kadir Has Anadolu Lisesi'nden mezun olarak Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin tam burslu lisans programına kayıt oldum. Öğrenciliğim esnasında Young Presidents Organization İstanbul Summit ve NBA Live Europe gibi etkinliklerde görev aldım, bir yandan da Üniversite bünyesinde çalıştım. 2013 yılında Özyeğin Hukuk Fakültesi'nin Öğrenci Temsilcisi olarak Öğrenci Birliği bünyesinde görev aldım. 2014 yılında Erasmus+ programı ile gittiğim Poznan Adam Mickiewicz Üniversitesi bünyesinde akademik çalışmalarda bulundum. 2016 yılının Ocak ayında mezun oldum ve yasal stajımın ardından İstanbul Barosu'na kayıtlı serbest avukat olarak çalışmaya devam etmekteyim. Marmara Üniversitesi Avrupa Birliği Enstitüsü'nde Avrupa Birliği Hukuku üzerine yüksek lisans yapmaktayım. 2018 yılı için Genç Liderler ve Girişimciler (JCI) Derneği Avrasya Şubesi'nin Yönetim Kurulu üyesi olarak seçildim ve bu görevi icra etmekteyim.

Leave a reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir