e-ticaretin yaygınlaşması internet ortamında marka hakkı ihlallerini gündeme getirmeye başladı. Daha önceki yazımda marka hakkı ihlallerine karşı hangi yollara başvurulacağını yazmıştım. Bu yazımda ise, Sınai Mülkiyet Kanunu ışığında internet ortamında yaşanan ihlallerden söz etmek istiyorum.

Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 7/3-D bendi internet ortamında oluşacak marka ihlallerin şartlarına şöyle yer vermiştir. “İşareti kullanan kişinin, işaretin kullanımına ilişkin hakkı veya meşru bağlantısı olmaması şartıyla işaretin aynı veya benzerinin internet ortamında ticari etki yaratacak biçimde alan adı, yönlendirici kod, anahtar sözcük ya da benzeri biçimlerde kullanılması”

Diğer bir deyişle, internet ortamında marka ihlalinden söz edebilmek için ihlalle meşru bağlantı olmaması yani arasında herhangi bir bayilik vb ilişki olmaması ve ticari etki yaratmak amacıyla ihlal edilmiş olması gerekmektedir.

Ticari etki yaratmak amacıyla internet ortamında en sık karşılaşılan ihlal biçimleri arama motoru reklamcılığı ve istenmeyen “spam” mailler ve alan adı ihlalidir.

Hepimizin her gün arama motoru kullanıyoruzdur. Aramak istediğimiz veriyi arama motoruna girdiğimizde en üst sırada reklamları görmüşsünüzdür. Bunların ticari bir etki yaratmak amacıyla kullanıldığı açıktır. Ayrıca kullanıcıların markayı karıştırmasına sebebiyet verdiğinden marka ihlalinin yanı sıra aldatıcı reklamda söz konusu olabilecektir.

İstenmeyen yani “spam” maillerle ilgili marka ihlalleri ise, bilinen markalarla aynı veya benzer markalar kullanılarak yoğun bir reklam faaliyeti yürütülmesi suretiyle karşımıza çıkabilir.

Ayrıca 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 6. maddesinde,

  • Ticari elektronik iletilerin yalnızca önceden onay alınmak kaydıyla gönderilebileceği ve bahsi geçen onayın yazılı olarak veya her türlü elektronik iletişim araçları kullanılarak alınabileceği ve aynı Kanunun 7. Maddesinde içeriğin alıcının verdiği onay kapsamında olması gerektiği belirtilmiştir.
  • Alan adlarına ilişkin olarak ihlallerde ise, markayı oluşturan işaretin aynısının ya da benzerinin kullanılması halinde kullanım niteliğine ve sitenin içeriğine göre marka hakkı ihlalinden söz edilebilecektir.

    HUKUKA BAŞVURU YOLLARI

    • Marka hakkı, tecavüzün tespiti, durdurulması ve önlenmesi davaları

    Bu dava türü Sınai Mülkiyet Kanunu’nda düzenlenmiştir. Tecavüzün varlığının mahkeme kararı ile kabul edilmesi talep ediliyor ise, tespit davası; süregelen bir tecavüz söz konusu ise, durdurma davası; tecavüzün gerçekleşme tehlikesi var ise önleme davası açılması söz konusu olabilecektir.

    Sınai Mülkiyet Kanunu’nda bir fiilin marka hakkına tecavüz sayılacağı durumlar sıra ile yazılmıştır. Buna göre, marka kanun uyarınca marka sahibinin kullanımını yasaklayabileceği şekilde ve hak sahibinin izni veya onayı olmaksızın kullanılıyor. Eğer kullanılmışsa, markanın veya ayırt edilemeyecek kadar benzerinin marka sahibinin izni olmaksızın kullanılması suretiyle taklit edilmesi ve markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanarak markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak, lisansla verilen hakların izinsiz genişletilmesi veya bu hakların üçüncü kişilere devredilmesi markaya tecavüz sayılan hallerdir.

    • Maddi ve Manevi Tazminat Davaları

    Marka hakkı için tecavüz teşkil eden fillerden bahsettiğimiz an, marka sahibinin ekonomik faaliyetlerini zedeleyebilecek fiillerden, markanın ayırt edici özelliğini azaltacak ya da müşterilerin markaya olan güvenini sarsacak sonuçları doğuran fillerden bahsediyoruzdur. Bu nedenle bu zararların da tazminini istemek en doğal haktır. Markanın sahibi bu hallerde, marka tescilinin ilan edilmesinden sonra markanın kullanımını yasaklayabileceği fiillerin gerçekleşmesi halinde tazminat davası açmaya yetkilidir.

    Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edilmesi durumunda,

  • Hakka konu ürün veya hizmetlerin, tecavüz eden tarafından kötü şekilde kullanılması veya üretilmesi,
  • Bu şekilde üretilen ürünlerin temin edilmesi
  • Uygun olmayan bir tarzda piyasaya sürülmesi sonucunda sınai mülkiyet hakkının itibarı zarara uğrarsa,
  • bu nedenle de tazminat istenebilecektir.

    Yoksun kalınan kar kapsamında ise; piyasaya etkin girilememesi nedeniyle üretilen ürünlerin satılamaması, yatırımların boşa gitmesi, istihdam edilen kişilere ödenen ücretler gibi talepler ileri sürülmektedir.

    Buna ek olarak, kusurlu olarak markanın ayırt edici özelliğinin zedelenmesi, markaya olan güven ve saygınlık kaybı için de manevi tazminata hükmedilmesi istenebilecektir.

    •  İhtiyati Tedbir

    İhtilafa konu olan markanın kendi marka haklarına tecavüz teşkil edecek şekilde Türkiye’de kullanılmakta olduğunu veya kullanılması için ciddi ve etkin çalışmalar yapıldığı ispat edilerek, davanın hükmün etkinliğini temin etmek üzere, ihtiyati tedbire karar verilmesi mahkemeden talep edilebilir.

    İhtiyati tedbir talebi, dava açılmadan önce veya dava ile birlikte veya daha sonra yapılabilir. İhtiyati tedbir talebi, davadan ayrı olarak incelenir ve karar verilir.

    Marka hakkına tecavüzde söz konusu olabilecek ihtiyati tedbir, dava konusu fiilin önlenmesi ve durdurulması; sınai mülkiyet hakkına tecavüz edilerek üretilen veya ithal edilen tecavüze konu ürünlere, bunların üretiminde münhasıran kullanılan vasıtalara ya da patenti verilmiş usulün icrasında kullanılan vasıtalara Türkiye sınırları içinde veya gümrük ve serbest liman veya bölge gibi alanlar dahil, bulundukları her yede el konulması ve bunların saklanması; herhangi bir zararın tazmini bakımından teminat verilmesi tedbirlerini kapsamalıdır.

    •  Diğer Başvuru Yolları

    Öncelikle İnternet Kanunu ilgili maddelerinden bahsetmek gerekir. Kanun’un 9. Maddesine göre, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceklerdir. Bunun yanı sıra aynı madde uyarınca, hakkı ihlal edilen kişi doğrudan sulh ceza hakimliğine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini talep edebilir.

    İnternet Kanunu yanı sıra hak sahibinin haklarını koruyan diğer bir kanun ise FSEK’tir.  FSEK 4. Maddesinde ihtiyati tedbirler oldukça geniş yorumlanmıştır. FSEK’in bu maddesinde,

  • Eser nüshaları üzerinde bulunan veya eserin topluma sunulması sırasında görülen bilgilerin ve
    bu bilgileri temsil eden sayıların veya kodların yetkisiz olarak ortadan kaldırılamayacağı ve değiştirilemeyeceği düzenlenmiştir.
  • Bu bilgiler yetkisiz olarak değiştirilen veya ortadan kaldırılan eserlerin asılları veya kopyaları dağıtılamayacak,
    dağıtılmak üzere ithal edilemeyecek, yayınlanamayacak veya topluma iletilemeyecektir.
  • Daha da önemlisi hükme göre, dijital iletim de dâhil olmak üzere işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla servis ve bilgi içerik sağlayıcılar tarafından eser sahipleri ile bağlantılı hak sahiplerinin haklarının ihlâli halinde, hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılacaktır.

    Kaynaklar

     1-  Hamdi Yasaman/Sıtkı Anlam Altay/ Tolga Ayoğlu/Fülurya Yusufoğlu/Sinan Yüksel, Marka Hukuku 556 Sayılı KHK Şerhi, Vol.1, Vedat Kitapçılık, Istanbul 2004, p.1124.

    2– Murat Volkan Dülger/Yasin Beceni, Türkiye’de İnternet Sitelerinin Erişiminin Engellenmesi Konusunda Farklı Hukuk Disiplinleri Açısından Değerlendirilmeler, TÜSİAD March 2011 Report, Istanbul 2011, p. 55

     

    Posted by Yaprak Sürmeli

    Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olan Yaprak SÜRMELİ aynı zaman da 'melek' girişimcidir. Bu alanda bir çok eğitim ve sertifika programına katılmış, Türkiye, Japonya, Amerika ve 25 Avrupa ülkesinde patentine sahip olduğu ,ulusal ve uluslararası bir çok başarı ve ödül kazanmış olan PEGGYMATİC adlı teknolojik ürün buluşuna sahiptir.

    Leave a reply

    E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir