Öncelikle şunu belirtmem gerekir, bu yazının amacı genel bilgi verilmesidir. Kendi ürünümüz Peggymatic’in Türkiye ve Dünya patent başvuruları yaparken edindiğim bilgiler çerçevesinde sizleride bilgilendirmek isterim. Patent başvurusu yapılması teknik ve uzmanlık gerektiren bir alandır. Başvuru sahibi olarak başvuruda bulunmak isteniyorsa mutlaka TPE’nin sitesinde detaylı bilgilere bakılması gerekmektedir. [1]
Patent başvurusu yaparken Türk Patent Enstitüsü (TPE)’ne kayıtlı bir patent vekilinden yardım alabileceğiniz gibi başvuru sahibi olarak da belgeleri düzenleyip başvurunuzu yapabilirsiniz.
Başvuru öncesi yapılması önerilen en önemli şey “ön araştırma”dır. Ön araştırma için ulusal ve uluslararası veri tabanlarını kullanarak buluşunuzun yeni olup olmadığını hakkında bir fikir edinebilirsiniz. Türkiye çapında araştırma yapmak isterseniz TPE’nin veritabanını, Avrupa Ülkeleri için araştırma yapmak isterseniz Avrupa Patent Ofisi (EPO)’nun veri tabanını, ABD Patent Ofisi (USPTO)’nun veri tabanını kullanabilirsiniz. Bunun yanı sıra Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı’nın (WIPO)’nun da veritabanınında yaklaşık 33 milyon döküman üzerinden bir araştırma yapmanız mümkün.
Bilinmesi gereken en önemli şeylerden biri, piyasada olmayan, üretilmeyen ya da satılmayan bir şeyin nasıl olsa patenti alınmıştır diye düşünülüp ön araştırma yapmadan üretilmesi yanlıştır. Çünkü sayısız iş fikri patentlendiği halde halka mal olma süresi tamamlanmadan ve üretim ve satış sürecine geçmeden park etmiş patent durumunda olabilir. Bu yüzden bir iş fikrini ürün haline getirmeden ön araştırmayı yapmak çok önemlidir.
Bazı iş fikirleri patentlenebilir yenilikçi yönleri ön araştırma yapılan ülkelere göre değişiklik gösterebilir. Eğer yurtdışı patentleme süreci de ardından gelecek ise, ön araştırmayı yurtdışı sitelerinden yapmakta fayda görülmektedir. Çünkü yurtdışı patentlemede ön rapor veren PCT (Patent Cooperation Treaty)’deki çıkan yenilikçi taraflar ile ulusal patentleme sürecindeki yenilikçi taraflar farklılık gösterebilir.
Buna örnek olarak kendi patent başvurumuzdaki durumdan kısaca bahsedebilirim. TPE tarafında patent istemlerimizin tamamı kabul edilmişken, yurtdışı patent başvurusu için PCT’ye başvurumuzda çok daha temel ve azaltılmış istemlerimizin kabul edilmesi karşımıza çıkmıştır.
PCT ( Patent Cooperation Treaty- Patent İşbirliği Antlaşması) bir buluşun birden çok ülkede korunmasının istendiği halde, bunu kolaylaştıran ve ekonomik avantaj sağlayan üye ülkeler arası yapılan bir antlaşmadır. Bu anlaşma kapsamında üye 144 ülke de yapılan patent başvuru tarihi geçerli olacaktır. Başvuru WIPO tarafından yayınlandığından itibaren 30 ay içinde üye ülkelerin her birine başvuruda bulunulması gerekir.
Burada önemli bir nokta; PCT başvurusu yapmış olmak, her ülkede patent hakkı elde edilmiş anlamına gelmemekte bu ülkelere başvuruda bulunma hakkı kazanılması anlamına gelmektedir.
Patent başvurusu hazırlarken düzenlenmesi gereken zorunlu belgeler vardır. Bunlar;
- Başvuru formu
- Başvuru ücreti
- Tarifname
- İstemler
- Özet
- Resimler (varsa)
- Başvuru rüçhanlı ise rüçhan belgesi
Başvuru formu maktusuna TPE’nin internet sitesinden ulaşabilirsiniz. Başvuru ücreti ise Resmi Gazete’de yayımlanan tutar üzerinden yatırılır ve çeviri gerekliliği varsa fiyat farklılıkları olabilir, bu ücret bilgileride TPE’nin sitesinde yer almaktadır.
Tarifname, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda uzman olan bir kişi tarafından buluşun uygulanabilmesini sağlayacak nitelikte hiçbir şey gizlenmeden açık ve ayrıntılı olmalıdır. Tarifnamede buluşun amacı, varolan benzer ürün/teknolojilerden, var ise resim ve şekillerden, buluşun parça ve özelliklerinden ve buluşun sanayiye uygulanma biçiminden bahsedilmelidir.
İstemler kısmında ise buluşun yenilikçiliğinden, yeni olduğu iddia edilen teknik özelliklerinden ve koruma talep edilen özelliklerinden bahsedilmelidir. İstemlerde yazılan özelliklerin tarifnamede paralel şekilde açıklanmış olmasına dikkat edilmelidir.
- Tarifnamede bahsedilmeyen hususlar için istemde bulunulamaz.
- İstemlerde yazılmayan özellikler korunamaz.
Örneğin; (YANLIŞ İSTEM) Buluş, …… motoru olup özelliği; yakıt tasarrufu sağlamasıdır.
(DOĞRU İSTEM) Buluş, …… motoru olup özelliği; yakıt tasarrufu sağlayan ………. sahip olmasıdır.
Özet kısmında ise yaklaşık 50-100 kelime ile buluşun teknik özelliklerinden kısaca bahsedilir.
Başvuruda resim bulunması zorunlu değildir ancak buluşun teknik özelliklerinin daha iyi anlatılabilmesi için iyi bir yoldur. Bulunması gereken resimlerin özellikleri bakımından da sınırlamalar vardır mesela siyah dışında renk kullanılamaması gibi. Bu yüzden TPE’nin sayfasından detaylara mutlaka bakılması gerekir.
Başvurular e-imza veya mobil imza kullanılarak çevrimiçi yapılabileceği gibi rezervasyonlu sistem ile de başvuru gerçekleştirilebilmektedir. Evraklar ise TPE’nin adresine posta vb. ile gönderilir. Başvuru tarihi, formun oluşturulduğu tarih değil, ilgili formun süresi içerisinde (30 gün) teslim edilmesi kaydıyla Enstitüye tarafından işleme alındığı tarihtir.
TPE başvurusu ardından yurtdışında patent başvurusu yapmak isteyenler muhakkak süresi içinde rüçhan belgesi başvurusunu yapmak zorundalardır.
[1] http://www.tpe.gov.tr/TurkPatentEnstitusu/
