Sigorta , sizi ve işinizi risklere karşı korur. “Koruyacak ama, sigorta da bir masraf kalemi” diye düşünüyor olabilirsiniz. Basit bir hesapla, eğer sigorta masrafı, size veya startupınıza gelebilecek muhtemel zararların bedelinden düşükse, startupınızı sigortalatmalısınız. İşinizi büyüttükçe, farklı sigorta türlerini düşünmek hem işiniz hem de kişisel olarak sizin için daha önemli hale gelecektir.
Sigorta Türleri
Türk Ticaret Kanunu’na göre “Sigorta sözleşmesi, sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi hâlinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşmedir.”
Uygulamada genel olarak iki ana sigorta türünden bahsedebiliriz:
1. Malvarlığınızı korumak
Akla ilk gelen sigorta türüdür. Bu tür sigorta ile, fiziki ve fiziki olmayan malvarlığınızı risklere karşı koruma altına alabilirsiniz. Fiziki malvarlığına örnek olarak iş yeriniz, ofisinizdeki eşyalar, IT (bilgi teknolojileri) sistemi, donanım ve yazılımları sayabiliriz. Fiziki olmayan malvarlığınız kapsamında marka ve patent gibi fikri mülkiyetiniz, fikirleriniz, tasarımlarınız, yaratımlarınız ve buluşlarınız yer almaktadır.
2. Yasal sorumluluğa karşı korunmak
Bu sigorta türü, umduğunuz gibi “istediğinizi yapabilirsiniz, sigortanız varsa sorumlu değilsiniz” anlamına gelmiyor, ne yazık ki!
Yasal sorumluluk sigortası, sizin diğer ticari işletmelere veya kişilere karşı sebep olduğunuz yasal sorumluluk ile ilgili. Sebep olduğunuz zarardan ötürü, bir işletme veya kişi size karşı dava açtığında, örneğin tazminat davası, yasal sorumluluk sigortanız, poliçe bedeliniz kadar dava giderlerini ve talepleri karşılayacaktır. Örneğin, size yöneltilen talep ve davalarda 50.000 TL tutara kadar yasal sorumluluk sigortanız kapsamında sigortalısınız. Sigorta poliçeniz kapsamında iş kazaları, veya iş ve sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan talepler de yer alıyor. Çalışanlarınızdan biri iş kazası geçirdi ve 20.000 TL tutan hastane masraflarını işvereni olarak sizden talep ediyor. Talep edilen tutar poliçe bedelinizden düşük ve talep sebebi poliçenizde belirtilen koruma kapsamında olduğundan, bedeli sigortanız karşılayacaktır.
Her Şeyi Sigorta Ettiremezsiniz
Sigorta sizi risklere karşı korur. Ancak, her riske karşı koruma mümkün değildir, her şeyi sigorta ettiremezsiniz. Örneğin, startupınızı kurdunuz, heyecanlısınız. İş fikrinizden eminsiniz, ama içinizde bir kaygı da var: Ya başarısız olursanız? Startupınızın başarılı veya başarısız olması kesin olmayan bir durum, bir belirsizlik teşkil eder. Ancak bu, sigorta hukuku anlamında bir risk değildir. Startupınızı başarısız olma ihtimaline karşı sigorta ettiremezsiniz. Yine, bir iş adamı olarak kendinizi veya işinizi, alabileceğiniz ticari kararların yanlış olma ihtimaline karşı da sigortalatamazsınız.
Zorunlu Sigortalar
Bazen de, yaptığınız iş ve bulunduğunuz ülke gereği, yasal olarak sigorta yaptırmak yükümlülüğü altında bulunabilirsiniz. Örneğin Türkiye için, trafik sigortası, zorunlu deprem sigortası ve karayolu yolcu taşımacılığı zorunlu koltuk ferdi kaza sigortasını daha önce duymuşsunuzdur. Bunların yanında, mali sorumluluk sigortalarından bazıları da zorunludur. Örneğin, karayolları taşımacılığı, tehlikeli maddeler ve tehlikeli atık, özel güvenlik gibi işlerle uğraşıyorsanız mali sorumluluk sigortası yaptırmanız yasal olarak zorunludur. Yine, iş faaliyetinizin ilgili olması halinde, kıyı tesisleri deniz kirliliği zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmanız gerekmektedir. Startupınız paket turlar ile ilgili bir seyahat acentesiyse, yine yasalar gereği zorunlu paket tur sigortası yaptırmanız gerekir.
Bu zorunluluklar Türkiye’ye özgü değildir. Örneğin startupınız İngiltere’deyse, işveren sorumluluğu sigortası yaptırmak, yasal gerekliliklerden biridir. Bundan kaçınmanız halinde, ödemekle karşı karşıya kalacağınız ceza tutarı günlük 2500 İngiliz Sterlini’ne kadar çıkabilmektedir.
Doğru Sigorta Hangisi?
Zorunlu sigortalara ek olarak, işinizi risklere karşı korumada sizin için doğru sigorta türlerini bulmanız önemlidir. Startupınız için neler risk veya tehdit oluşturabilir? Bu riskin boyutu nedir? Sigorta yaptırmak mı sizin için daha kârlı veya mantıklı, yoksa riske katlanmak mı? Bu sorulara verdiğiniz cevaplar, poliçeniz kapsamında yer alıyorsa, bu sizin için doğru sigortadır.
Startupınızın kuruluş aşaması ile 1, 3, 5 hatta 10 yıl sonra bulunduğu yer arasında büyük farklar olacaktır. Buna paralel olarak, bu sorulara verdiğinizin cevaplar da işinizin büyüme aşamalarında değişiklik gösterecektir. Tercih ettiğiniz sigorta türleri, kapsamı ve poliçe bedelleri de farklı aşamalar ile uyumlu olmalıdır. Bu yüzden sigorta poliçelerinizi hukuk ve finans danışmanlarınızla birlikte periyodik olarak değerlendirmeniz ve kapsamlarının değişen ihtiyaçlarınızı karşıladığından emin olmanız önemlidir.
Sigorta şirketleri, ne kadar büyük ve hantal görünen yapılar olarak görünseler de, tek tip form sigortalar yerine, genellikle her bir startupın kendine özgü ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanmış yahut müzakere edilebilir seçenekler sunmaktadır. Sigorta şirketleri startuplara uygun poliçeler önerebilmektedir. Ancak, hem startup konsepti hem de bir startupın ihtiyaç duyduğu sigorta türleri Türkiye için yeni bir konsepttir. Dolayısıyla sigorta şirketleri, ilk etapta, size de onlarca yıllık köklü ve kurumsal bir şirket veya şirketler topluluğuna da aynı geleneksel sigorta ürünlerini satmak isteyebilirler. Bu noktada startupınızı ve ihtiyaçlarını tanımanız, işinize ve size yönelik tehditleri ve riskleri analiz etmeniz önemlidir. Bunu her zaman tek başınıza yapamayabilirsiniz. Böyle bir durumda, bir broker ile çalışıp, sizin için uygun sigorta türlerini araştırmasını isteyebilirsiniz.
Son olarak, sigorta yapılması aşamasında sigortacınızın sizden istediği bütün bilgileri tam ve dürüst olarak sağlamanız gerekir. Yine, poliçe süresince poliçe koşullarına uygun davranmanız gerekir. Aksi halde sigortacınız eksik bilgi vermeniz sebebiyle risk hesaplanmasının sağlıklı yapılamadığını iddia edebilir, zararınızı karşılamaktan tamamen veya kısmen kaçınabilir.