Marka hakkı sahibi olmanın en büyük fonksiyonlarından birisi hak sahibine marka üzerinde tekel hakkı vermesi olarak ele alınabilir. Tekel hakkının en büyük istisnalarından bir tanesi ise tükenme ilkesidir. Tükenme ilkesine göre markayı taşıyan ürün bir kez hukuki yoldan ve rıza ile piyasaya sürüldükten sonra o malın tekrar satışı, ithalatı ve ihracatı gibi bazı mali haklar sahibinin elinden çıkmaktadır.
Tükenme ilkesi açısından öğretide öteden beri tartışmalı olan konulardan bir tanesi, bunun internet üzerinden sunulan ve kişiler tarafından elektronik cihazlara indirilen programlar açısından uygulanabilirliğine ilişkindir.
Avrupa Birliği Adalet Divanı 3 Temmuz 2012 tarihli UsedSoft GmbH versus Oracle International Corp (C-128/11) kararı bu tartışmaya çözüm getirmekte ve benzer durumlar için emsal teşkil etmektedir.
Oracle, bilgisayar programları üreten, internet üzerinden lisans sahibi kullanıcıların kendi bilgisayarlarına indirmesi koşuluyla bu programları yayma hakkına sahip olan bir firmadır. Usedsoft ise, Oracle kullanıcılarının Oracle bilgisayar programları için sahip olduğu kullanılmış yazılım lisanslarını tekrar piyasaya süren ve pazarlayan bir firmadır. Bir diğer deyişle, Oracle’a ait ve daha önceden satın alınmış yazılımlar, UsedSoft tarafından ikinci el olarak başkalarına satılmaktadır. Olayı öğrenen Oracle bunun üzerine, bilgisayar programları üzerinde sahip olduğu münhasır çoğaltma hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle Usedsoft aleyhine dava açmıştır. Oracle temel olarak, ilk hamile satış sırasında verilen lisansla birlikte programların ücretsiz olarak kopyalanmasına izin vermediklerini iddia etmiş ve bu sebeple verilen lisanslar ve indirilen yazılım kopyalarının bölünmez bir bütün olarak ele alınması gerektiğini belirtmiştir.
Avrupa Birliği Adalet Divanı ise programı elde edilen kişilerin, CD veya DVD olarak alsa da, internet üzerinden indirmiş olsa da süresiz olarak kullanma hakkına sahip olacaklarını ve her iki durumda da ayni hak edinilmiş olacağını ve ilk satışın gerçekleşeceğini belirtmiştir. Bu nedenle UsedSoft firmasının lisanslı kullanıcı olan ilk hamillerden programları satın alarak bunları internet üzerinden tekrar satışa sunmasını, yeni bir satış olarak saymakta ve tükenme ilkesi çerçevesinde değerlendirmektedir.
Diğer yandan söz konusu satışın , yeni hamilin bu hakkın yasal olarak sahibi olabilmesi için üreticinin münhasır haklarını ihlal etmemek amacıyla, ilk hamilin kendi kopyasını yeniden satış esnasında kullanılmaz hale getirmesi koşulu gerçekleşmek zorundadır..
Söz konusu kararın önemi, tükenme ilkesinin sadece fiziki mallarda değil, bilgisayar yazılımlarına da uygulanacağı yönünde karar verilmiş olmasıdır.
Kararın İngilizce metni linkte bulunabilir : http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?docid=124564&doclang=EN
