Özet 

Rekabet Kurumu (“Kurum”) 2022/2 sayılı tebliğ ile 2010/4 sayılı Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ (“Tebliğ”)’deki ciro eşiklerinde değişiklikler yaparak Tebliğ’e ‘Teknoloji Teşebbüsleri’ kavramını eklemiştir. 

Bu değişiklikler ile birlikte birleşme ve devralma işlemlerindeki ciro eşikleri yükseltilerek; teknoloji teşebbüsleri bakımından istisnai ciro eşikleri düzenlemesi yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler: Rekabet Kurulu, Teknoloji, Teknoloji Teşebbüsleri, Birleşme ve Devralma, Ciro, M&A


4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun uyarınca, iki teşebbüsün hâkim durum yaratmaya ya da hâkim durumlarını güçlendirmeye yönelik yapacakları şirket birleşme ya da devralma işlemleri Rekabet Kurulu’nun iznine tabi tutulmuştur. 

Rekabet ortamının korunması amacıyla getirilen bu düzenlemenin uygulanışına ilişkin detaylar 2010/4 sayılı Tebliğ’de belirtilmektedir. İlgili Tebliğ içerisinde; izin alması gereken şirketler için bildirim formu, ciro eşikleri gibi başlıca kriterler yer almaktadır. 4 Mart 2022 tarihli ve 31768 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2022/2 sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ (“Değişiklik Tebliği”)’inin yürürlük tarihi ise yayımından 2 ay sonrası yani 4 Mayıs 2022 olarak belirtilmiştir. İlgili Değişiklik Tebliği’ne buradan ulaşabilirsiniz.

  • Ciro eşikleri güncellenmiştir.

Kurum, ekonomik koşulların ve şirketlerin ana faaliyet konularının değişmesi ile birlikte Tebliğ’in 7. maddesinde yer alan, birleşme veya devralma işlemi gerçekleştirecek şirketlerin izne tabi olacağı ciro eşiklerini aşağıdaki şekilde güncelleyerek büyük oranda arttırmıştır;

4 Mayıs 2022 Öncesi4 Mayıs 2022 Sonrası
30 Milyon Türk lirası        250 Milyon Türk lirası
100 Milyon Türk lirası      750 Milyon Türk lirası
500 Milyon Türk lirası      3 Milyar Türk lirası

Son durumda;

  • İşlem taraflarının Türkiye ciroları toplamının yedi yüz elli milyon TL’yi ve işlem taraflarından en az ikisinin Türkiye cirolarının ayrı ayrı iki yüz elli milyon TL’yi

veya,

  • Devralma işlemlerinde devre konu varlık ya da faaliyetin, birleşme işlemlerinde ise işlem taraflarından en az birinin Türkiye cirosunun iki yüz elli milyon TL’yi ve diğer işlem taraflarından en az birinin dünya cirosunun üç milyar TL’yi, aşması halinde söz konusu işlemin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Kurul’dan izin alınması zorunludur.
  • Teknoloji teşebbüsleri tanımı eklenmiştir.

Kurum Değişiklik Tebliği’nin yayımı tarihinde, yaptığı açıklamada; dijital pazarlarda önemli Pazar gücüne sahip şirketlerin potansiyel rakip olarak gördükleri girişimleri devraldıkları ‘öldürücü devralma’ olarak adlandırılan işlemlerin önüne geçmeyi hedeflediklerini bildirmiştir. Kurum’un yapmış olduğu bu açıklama Değişiklik Tebliği’nin amacının anlaşılabilmesi ve uygulaması bakımından oldukça önem arz etmektedir. 

Değişiklik Tebliği ile Tebliğ’in 4. maddesine teknoloji teşebbüsleri (“Teknoloji Teşebbüsleri”) tanımı eklenmiştir. 

Buna göre Teknoloji Teşebbüsleri; “Dijital platformlar, yazılım ve oyun yazılımı, finansal teknolojiler, biyoteknoloji, farmakoloji, tarım kimyasalları ve sağlık teknolojileri alanlarında faaliyet gösteren teşebbüsleri veya bunlara ilişkin varlıkları” olarak tanımlanmıştır.

Teknoloji Teşebbüsleri yukarıda belirtildiği üzere Tebliğ kapsamında dahil edilmiş ve bu şirketlerin gerçekleştireceği işlemler bakımından ciro eşiklerinde de istisnai bir düzenleme öngörülmüştür. 

Değişiklik Tebliği’nin yayımlanmasının üzerinden henüz çok zaman geçmemiş olsa da şimdiden Değişiklik Tebliği’nin amacının ve birleşme ve devralma işlemlerinin tam olarak anlaşılmaması nedeniyle ilgili değişiklik girişimciler ve yatırımcılar için endişe uyandırmıştır. 

Bu nedenle Değişiklik Tebliği ile ciro eşiklerinde Teknoloji Teşebbüsleri bakımından düzenlenen istisnayı açıklamadan önce Tebliğ’in ‘Birleşme ve Devralma Sayılan Haller’ başlıklı 5. maddesinin ele alınmasında fayda görüyoruz.

İlgili madde uyarınca, kontrolde kalıcı değişiklik meydana getirecek şekilde;

a) İki veya daha fazla teşebbüsün birleşmesi ya da

b) Bir veya daha fazla teşebbüsün tamamının ya da bir kısmının doğrudan veya dolaylı kontrolünün, hisse ya da mal varlığının satın alınmasıyla, sözleşmeyle veya diğer bir yolla bir ya da daha fazla teşebbüs veya hâlihazırda en az bir teşebbüsü kontrol eden bir ya da daha fazla kişi tarafından devralınması,

halleri 7. madde kapsamında birleşme ve devralma olarak kabul edilecek ve düzenlenen ciro eşiklerine tabi olacaktır.

Uygulamada sıklıkça karşımıza çıkan ve ilgili maddede belirtilen kontrol kavramı ise maddenin 2. fıkrasında ayrıca aşağıdaki gibi açıklanmıştır; 

Bu Tebliğ bakımından kontrol, ayrı ayrı ya da birlikte, fiilen ya da hukuken bir teşebbüs üzerinde belirleyici etki uygulama olanağını sağlayan haklar, sözleşmeler veya başka araçlarla meydana getirilebilir. Bu araçlar özellikle bir teşebbüsün malvarlığının tamamı ya da bir kısmı üzerinde mülkiyet veya işletilmeye müsait bir kullanma hakkı, bir teşebbüsün organlarının oluşumunda ya da kararları üzerinde belirleyici etki sağlayan haklar veya sözleşmelerdir. Kontrol, hak sahipleri ya da bir sözleşmeye göre hakları kullanmaya yetkili kılınmış olan veya böyle bir hak ve yetkisi olmamakla birlikte fiilen bu hakları kullanma gücüne sahip olan kişiler veya teşebbüsler tarafından elde edilebilir.

Devralma işlemi olarak kabul edilecek işlemler bakımından ayrıca bir düzenleme de 3. fıkra kapsamında aşağıdaki gibidir;

Bağımsız bir iktisadi varlığın tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine getirecek bir ortak girişimin oluşturulması, bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında bir devralma işlemidir. Bu tür işlemlerde, işlem taraflarının her biri devralan olarak kabul edilir.

Tebliğ kapsamında, diğer koşulları sağlaması halinde izne tabi olacak birleşme ve devralma işlemleri açıklandığı gibidir. 

Teknoloji Teşebbüsleri bakımından yalnızca devralma işlemleri için geçerli olan ve 7. maddede öngörülen istisna ise şu şekildedir;

“Türkiye coğrafi pazarında faaliyet gösteren veya ar-ge faaliyeti olan ya da Türkiye’deki kullanıcılara hizmet sunan teknoloji teşebbüslerinin devralınmasına ilişkin işlemlerde; birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yer alan iki yüz elli milyon TL eşikleri aranmaz.”

Sonuç olarak uygulamada endişelenildiği üzere; Teknoloji Teşebbüsleri’ne yapılan her yatırımın ya da; devralma işleminin tarafı olan her Teknoloji Teşebbüsü’nün ilgili işlem için Kurul’a bildirimde bulunmasına ve ilgili işlem için izin almasına gerek yoktur.

Keza, birleşme ve devralma işlemlerinin Tebliğ’de yer alan geniş yorumlanarak her yatırımı kapsayacak şekilde anlaşılması hem girişimciler hem yatırımcılar için süreci oldukça zorlaştırır ve Teknoloji Teşebbüsleri’ni ayakta tutmak isterken girişimcilik ekosistemine zarar verir nitelikte bir düzenleme olurdu.

Kurum’un da açıklamasında belirttiği üzere, amaç Teknoloji Teşebbüsleri’nin yani günümüzdeki birçok girişimin öldürücü devralma ile rekabet ortamından kaldırılmasını önlemektir ve Değişiklik Tebliği ile yapılan düzenlemeler bu işlevi sağlar niteliktedir.

Bununla birlikte 7. maddede açıklanan türde bir Teknoloji Teşebbüsü değilseniz ve devralma işlemine taraf olmuyorsanız; hala birleşme ve devralma işlemleri bakımından ciro eşiklerine tabi olarak Kurum’dan izin alma yükümlülüğünüz bulunmaktadır.

Değişiklik Tebliği ile Tebliğ’de gerçekleştirilen diğer değişiklikler aşağıdaki gibidir;

  • Mali nitelikteki kurumlara ilişkin Birleşme ve Devralma işlemlerinde izin için aranan ciro eşiklerinin hesaplanmasına ilişkin usuller güncel tebliğ ve yönetmeliklere uygun hale getirilmiştir.
  • Birleşme ve Devralma işlemlerinin Kurul’a bildirim usulünde, Bildirim Formu’nun elden veya e-posta yoluna ek olarak e-Devlet üzerinden de bildirme imkânı mevzuata da eklenmiştir.
  • 2010/4 sayılı Tebliğ ve ilgili Kılavuzlar, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 7. maddesi kapsamında uygulanmaya başlanan etkin rekabetin önemli ölçüde azaltılması testi (“SIEC”) doğrultusunda güncellenmiştir.
  • Bildirim Formu ve ekleri değiştirilmiştir.

Posted by Selen Aydın

Leave a reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir