Haziran ayının ikinci haftasında Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın Habertürk’e verdiği bir röportaj İnternet üzerinden mal ve hizmet satanların dikkatini çekti. Bakan, emlak ve ikinci el eşya alım satımı da dahil olmak üzere internet üzerinden yapılan her türlü ticareti gözaltına alacak 200 kişilik dev bir ekip oluşturulacağını, e-ticarete yönelik kargo ve banka hareketleri de dahil her türlü işlemin takip edileceğini açıkladı. Bu açıklamanın içerisinde yeralan bir detay da Türkiye dışındaki sitelerden yapılan alışverişlere karşılık bankalar aracılığı ile gönderilen ödemelerden vergi kesilmesinin planlandığı ile ilgiliydi.
Maliye Bakanı vergi kesintisinin uygulamasına dair şöyle bir bilgi verdi: “Stopaj yöntemi ile Türkiye’den yurtdışına gidecek paradan vergi keseceğiz. Vatandaş kredi kartıyla ödeme yaparken, bankadan, bu ödemeden kesinti yapmasını isteyeceğim. Tüketici bu işlemden etkilenmeyecek. Ancak, Türkiye’de vergi dairesine kayıt olan internet siteleri için bu söz konusu değil”
Genel Değerlendirmelerimize Geçmeden Önce “Stopaj” Nedir ?
Kelime anlamı olarak “kaynağında kesme” diyebileceğimiz “stopaj” bir vergi türü olmayıp devletin vergi almasında bir uygulama şeklidir.
Devlet, koyduğu kurallar çerçevesinde gelir elde eden gerçek veya tüzel kişiden vergi ödemesini bekler. Gerçek kişiler için Gelir Vergisi, tüzel kişiler için de Kurumlar Vergisi olarak isimlendirilen bu vergileri, ödemekle mükellef olanlar kazançları ortaya çıktıktan sonra, belirlenmiş tarihlerde (3 aylık dönemler, yıllık dönemler) bağlı bulundukları Vergi Dairesi’ne öderler.
Stopaj ise kazanç oluştuğu anda o kazanç üzerinden hesaplanan verginin hizmeti alan tarafından kazanç sahibine ödenmeyip (yapacağı ödemeden kesip) kazanç sahibi adına Vergi Dairesi hesabına yatırılmasıdır.
İnternet Sitesi Üzerinden Yapılan Satışlarda Vergi
Fiziki mağazalarda yapılan satış (offline) ile internet sitesinden yapılan satış (online) arasında vergilendirme bakımından herhangi bir fark bulunmamakla birlikte, internet sitesinin sahibinin yerleşik olduğu ülke ile müşterinin yerleşik olduğu ülkenin aynı olup olmaması önem kazanıyor. Bir satış işlemi üzerinden elde edilen kazanç hangi ülke tarafından vergiye tabi tutulacak? Müşterinin bulunduğu ülke mi yoksa internet sitesinin sahibinin yerleşik olduğu ülke mi? Bakan’ın açıklamasının arkasında yatan bakış açısı rahatlıkla belli oluyor, müşterinin bulunduğu ülke vergi alma hakkına sahiptir.
Yurtdışındaki bir internet sitesi üzerinden Türkiye’ye yapılan hizmet satışlarından elde edilen kazanç Türkiye’de elde edilmiş kabul edilir, bunun üzerinden hesaplanacak vergide hak sahibi olan ülke de Türkiye Cumhuriyeti’dir. Yukarıda bahsi geçen anlaşmaların tümünde aynı şekilde değerlendirilmiştir. Ancak pratik yaşamda yurtdışındaki bir internet sitesi sadece kendi ülkesinde vergi ödemekte yada ödememekte, satış yaptığı ülkeleri vergi konusu için muhatap almamaktadır. Bu gerçeğin farkında olan devletler stopaj yöntemi ile kendi ülkelerinde olmayan hizmet satıcılarından alamadıkları vergiyi kendi ülkelerinde bulunan alıcılar/müşteriler tarafından yurtdışına ödeyecekleri bedelden kesmelerini istemekte ve bu yöntemle vergiyi tahsil edebilmekte. Devlet, kendi ülkesinde bulunan şirketleri yurtdışından hizmet aldıklarında stopaj yapmaları için kontrol altında tutabilirken şahısların aldıkları hizmetlerde stopaj yapılmasını sağlayamıyor. Bu işlemi de bankalara yükleyip vergi gelirlerini arttırmak peşinde.
Bankalar Veya Ödeme Ve Elektronik Para Kuruluşları Nasıl Stopaj Yapacak?
Yapılan kısa açıklamadan anladığımız kadarı ile yurtdışına gönderilecek ödemelerden hangileri için stopaj yapılacağı bankalara gönderilecek bir liste üzerinden kontrol edilecek. Bu noktada olası problemlerden ilk akla gelen listedekilere gönderilecek ödemelerden işlem bağımsız olarak stopaj yapılmasının isteneceği, çünkü bankalar ne tür bir alışveriş için ödeme yapıldığını bilemeyecekler. Diğer bir problem ise uluslararası kredi kartı işlemlerinde alışveriş tutarının tam değil de stopaj sonrası kısmının nasıl aktarılacağı.
Tüketici Gerçekten Etkilenmeyecek Mi?
Kısacık açıklamada belirtildiği gibi tüketicilerin etkilenmemesi için yurtdışındaki satıcıların Türkiye’ye olan satışlarının tahsilatını yaparken stopaj kadar eksik tutarın banka hesaplarına gelmesine razı olmaları gerekiyor. Oysa ki fiyatlarını belirlerken hiç de böyle bir ihtimali dikkate aldıklarını düşünmüyorum. Dolayısı ile Türkiye’ye yapılan satışlarda stopaj uygulanacağını öğrendikleri andan itibaren Türkiye’ye özgü fiyatların değişeceğini bekliyorum.