• Emisyon primli pay nedir?

Türk Hukuku çerçevesinde Agio olarak da anılabilen emisyon primli hisse ihracı imkânı kayıtlı sermaye sistemine tabi anonim şirketler bakımından öngörülmüştür. Esasa ilişkin düzenlemeler Türk Ticaret Kanunu (“TTK”)’nda belirtilmekle birlikte, Sermaye Piyasası Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu çerçevesinde de ilgili hakkın uygulamasına ilişkin hükümler yer almaktadır. 

TTK madde 347 uyarınca; payların itibari değerinden yüksek bir bedelle çıkarılabilmeleri için esas sözleşmede hüküm veya genel kurul kararı bulunmalıdır. Buna göre, emisyon primli hisse ihracı imkânı uygulamada; şirket kuruluşunda ve sermaye artırımında olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Emisyon primi kavramının daha iyi anlaşılabilmesi bakımından payların itibari ve reel değeri kavramlarından bahsetmek faydalı olacaktır.

  • Payların itibari ve cari değeri

İtibari değer, bir şirketin kayıtlı sermaye bedelinin ihraç edilen hisse adedine bölünmesi ile her bir hisse bakımından tespit edilen değerdir. Reel değer ise, şirketin maddi ve gayrimaddi varlıklarının değerlendirilerek bir şirket hissesine atfedilebilecek değerdir. Kural olarak hisse alım/satım işlemleri itibari değer üzerinden yapılmaktadır. Ancak özellikle büyümekte olan şirketlere yatırım yapılacağı hallerde, şirket kendisine fon sağlayarak maddi ihtiyacını karşılamak isterken, mevcut hissedarlar yatırımcılara yüksek oranlarda hisse devrederek yönetim kontrolünü kaybetmek istememektedirler. 

TTK kapsamında anonim şirketler azami 50.000,00 TL sermaye ile kurulabildiğinden ihraç edilen hisse adedi ne kadar az olursa olsun, şirketin maddi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla şirkete yapılacak yatırımlar, yüz binleri çok kez de milyonları bulabilmekte ve şirketin kayıtlı sermayesini aşmaktadırlar. 

  • Uygulamaya ilişkin istisnai durumlar 

Emisyon primli pay ihraç edilmesine, şirket karar verebileceği gibi; şirket mal varlıklarının şirketin kayıtlı sermayesinden fazla olduğu, dolayısıyla şirket reel hisse değerlerinin itibari değerden fazla olduğu bazı durumlarda, primsiz pay ihracının mevcut ortaklar nezdindeki eşit işlem ilkesi, dürüstlük kuralı ve hakların sakınılarak kullanılması ilkelerine aykırılık oluşturabileceği, bu nedenle emisyon primli pay ihracı yapılması gerekliliği savunulmaktadır.1(http://Reha Poroy, Ünal Tekinalp, Ersin Çamoğlu: Ortaklıklar Hukuku II, İstanbul 2017, s.210; Ali Paslı: Anonim Ortaklıkta Kontrol Sahibini Özel Durumu, İÜHFM. C. LXVI, S.2, s.354; Emre Türkmen: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Yeni Pay Alma Hakkına Genel Bir Bakış, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref ERTAŞ’a Armağan, C. 19, Özel Sayı-2017, s. 2327; Anonim Şirketlerde Rüçhan Hakkının Sınırlanması veya Kaldırılması, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XVIII, Y. 2014, Sa. 1, s.13-,14. )

Emisyon primli pay ihracı bakımından hissedarları ilgilendiren en önemli tartışmalardan bir tanesi de, şirkete yapılan prim ödemesinin kar payı (temettü) olarak hissedarlara dağıtılıp dağıtılamayacağına ilişkindir. Kural olarak yapılan prim ödemesi sermaye yedeği hesabına kaydedilecek olup; yedek akçe hükmünde olacaktır. Ancak İstanbul Vergi Dairesi’nin verdiği özelge2(http://İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 62030549-[6-2014/105]-88462 sayı ve 20.10.2015 tarihli Özelgesi) ile konuya açıklık getirilmiş ve yedek akçenin itibari sermayenin yarısından fazla olması durumunda prim bedellerinin hissedarlara temettü olarak dağıtılabileceği belirtilmiştir.

Emisyon primli pay ihracı bakımından dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise TTK madde 344’te yer alan kanun hükmüdür. İlgili hüküm uyarınca, emisyon primli sermaye ihracına ilişkin tescil işlemleri gerçekleştirilmeden önce, taahhüt edilen prim bedelinin şirkete ödenmiş olması gerekliliğidir.

  • Emisyon priminin avantajları nelerdir?

Emisyon primi başlangıçta da değinildiği üzere emisyon primli hisse ihracı şirketin finansal ihtiyacını karşılarken ortaklık yapısını büyük ölçüde değiştirmemesi sebebiyle tercih edilen bir yöntemdir. Özellikle hissedarlara sağladığı sulandırmama hakkı kapsamında uygulamada mevcut hissedarlara avantaj sağlamaktadır. Dolayısıyla bu yöntemin uygulanması ile mevcut hissedarlar şirketin yatırım alması durumunda azınlık haline gelmemiş olacaklardır.

Emisyon primli hisse ihracının bir diğer avantajı ise, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun istisnalar başlıklı 5. maddesinde yer alan düzenlemeye göre, şirkete girecek emisyon priminin kurumlar vergisinden muaf tutulmuş olmasıdır. Buna göre, emisyon primli bir hisse ihracı gerçekleştiğinde payların nominal değeri şirket sermayesine eklenirken; prim olarak tespit edilen bedel şirketin mal varlıklarına vergiden muaf bir şekilde eklenerek şirket nezdinde ayrıca bir mali yük oluşturmayacaktır.

Posted by Selen Aydın

Leave a reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir