Stripe Atlas, Amerika’da şirket kurma adımlarını kolaylaştıran bir servis. Stripe adında bir ödeme kuruluşunun yan hizmetlerinden birisi. O kadar yan bir hizmet ki, Stripe çalışanları dahi bizim öyle bir hizmetimiz yok, yanlış yerle görüşüyorsunuz diyebiliyor. “500 dolara şirket sahibi olma” hayali ne kadar gerçekçi, bu yazıda bu detayları incelemek istiyorum.
Güzel haber, gerçekten Amerika’da online şirket kurulabiliyor. Kötü haber ise, Stripe’ın verdiği hizmet, şirketiniz için gereken her şeyi size sağlamıyor. Buzdağının görünen kısmı halloluyor, başınıza dert açacak birtakım şeyler eksik kalıyor. Unutmadan, Amerika’da şirket kuruluşları incorporation ve post-incorporation denen iki kısımdan oluşuyor. Süreç nasıl işliyor?
Bu normal şartlarda herkese açık bir hizmet değildi. Anlaşmalı bir partnerden kod talep ediyordunuz. Artık Atlas üzerinden de doğrudan başvuru yapabiliyorsunuz. Kuluçka merkezine girer gibi startupınızı anlatan birtakım sorular cevaplıyorsunuz. Teknoloji girişimlerine izin veriliyor. Takıldıkları bazı kelimeler var, direkt olarak başvurunun reddine sebebiyet veriyor. Şirketiniz Delaware eyaletinde kuruluyor. Türü C Corp. Bizdeki Anonim Şirket’e benzetmek mümkün.
Silicon Valley Bank’ten bir banka hesabı açılıyor. Amerika’ya gitmeden banka hesabı açmanın en kolay çözümü Stripe Atlas olabilir. Bu hesabı açık tutmak için aylık 25 $’I gözden çıkarmanız gerekecek. Aslında Amerika’da Müşteriyi Tanıma Kanunu denebilecek bir konsept var. Banka şubesinde fiziksel olarak bulunmanızı gerektiriyor. Bunu nasıl çözüyorlar gerçekten bir fikrim yok.
Stripe kendi ödeme sistemini de size kullandırıyor, ona kolaylıkla bağlayabiliyorsunuz. Employer Identification Number denilen, nam-ı diğer EIN de verdiğiniz ücrete dahil. Amerikan Hükümeti’nin size kaale almamasından kaynaklı bir registered agent tutuyorsunuz, o sizin adınıza muhattap oluyor. Bunun ilk yıl ücreti de içinde. Fakat öbür yıllar için 100$ ödüyorsunuz. Biz örneğin Startup Hukuku’nun Amerika şirketinde 50$ ödüyoruz.
Çok yalandan bir muhasebeciyle ve avukatla konuşma seansı da Atlas programına dahil. Gerçekten çok yalandan. Onun detaylısını da UpCounsel denilen bir spin-offları üzerinden satıyorlar. Oradan ağzı yanıp bize gelen de çok oldu, konuşmaları ve mailleri okuduk, gerçekten paranızın boşa harcanmasından ibaret olur. Ben call center çalıştırdıkların düşünüyorum, o kadar büyük firmaların o cevapları verebileceğine inanmak istemiyorum.
Amerika’da bizdeki gibi büyük şirket sermayeleri yok. Fakat şirketinizin hisselerini sonradan satın alacaksınız. O yüzden minimumda tutmakta fayda var. Hisse sayısının doğru belirtilmesi her şeyden önemli. Geçenlerde bir yatırımı 3 hafta geciktirdi girişimcinin kuruluşta yaptığı bu hata. Delaware Division of Corporations artık Mr. Hacıpaşaoğlu diye açıyordu telefonu, o raddeye getirdi bizi.
Başvurunuz teorik olarak 1 gün sürüyor, fakat bu aralar iyice boşladılar. 2-3 hafta dönüş olmadığı bile olabiliyor. İmzalamanız için birtakım evraklar geliyor. Docusign’la evrak imzalamak çok keyifli. Bizim hukukumuzda da ıslak imzadan vazgeçseler çok mutlu edecek. Bizdeki alternatifi usb ile imzalamak.
İsminiz çakışıyor mu gibi detaylara bakıp, 3-4 gün içinde incorporationınızı yapıyorlar. O konuda niye yavaşlar çok anlamış değilim, biz manuel olarak 1 günde kurabiliyorken, bu kadar operasyonla uzatmalarının arkasında bir motivasyon olsa gerek. IRS’ten EIN’I almanız ise 10 günü geçiyor. Yanlış hatırlamıyorsam resmi başvuru bekletme süreleri 15 gün civarıydı.
Bazı ülkeler ve işler Stripe’ta yasaklı. Türkiye bunlardan birisi değil. Yatırım, hukuk, kredi, sanal para, kumar, kolay para kazanma siteleri, takipçi satma, uyuşturucu, saadet zinciri gibi alanlarda başvurular kabul edilmiyor.
Stripe Atlas ile işiniz bu noktada bitiyor. Post-incorporation kısmına geçmeniz gerekiyor. Bunun için tavsiye evraklar veriyor, fakat hem bunun için ücretli hizmeti olmasından kolayı evraklar yetersiz, hem de bu iş taslaklara bırakılmayacak kadar ciddi. 70 bin $’lara kadar vergiler doğabiliyor. Şirket farklı cezalara maruz kalabiliyor. 17 evrakın hazırlandığı meşakkatli bir süreç. Stock option verecekseniz, hisse senedi basılacaksa, başka direktörler atanacaksa hepsi bu aşamada yapılıyor. Bunları yapmazsanız yatırım da alamazsınız. Yatırım süreçlerini yürüttüğümüz yatırım ağlarında, Due Diligience (DD) aşamasında baktığımız evraklar bunlar. Hatalı yapılsa düzelmesi de zaman alıyor. Clemta bu konuda oldukça verimli bir hizmet sunuyor.
İşiniz doğrudan fiziksel bir malın satışını içermiyorsa, Amerika’da şirket kurmanız çok daha mantıklı olabilir. Özellikle SaaS (Software as a Service) modeller için muhasebeleştirme ve faturalandırma konseptlerinin kolaylığı da büyük bir avantaj olacaktır. Aynı şekilde yazılım satıyorsanız da çok mantıklı bir tercih olabilir.
Özetle Atlas kullanılabilir bir program. Her şeyin onunla bittiğini sanmak ise büyük bir yanılgı. Banka hesabını öyle ya da böyle çözmesi büyük bir artı. Onu yapmasa pahalı bir servis olarak karşımıza çıkardı. Manuel yapmanız haline 100 $ civarı tutuyor. 200 – 250 $’a yapabildiğiniz servisler de mevcut.
Verdigi 5000$ AWS kredisini de unutmamak lazim 🙂
Stripe Atlas’a sordum fakat henüz bir cevap alamadım. Bu stripe’ın ödeme sayfasını kullanmamız durumunda ödeme sayfası(ya da pop-up) içeriği tamamen ingilizce mi geliyor yoksa kostumize edebiliyor muyuz acaba?
Türk müşterinin karşısına “Name, lastname, please enter your cvv number” filan diye çıkarsak kimse güvenip ödeme yapmaz.
Deneyen Türk startuplar var mı, ödeme sayfasını Türkçe yapabildiniz mi?