Vergi planlaması, vergi mevzuatına aykırı davranmadan, vergi avantajlarını kullanmaya yönelik planlamalar yaparak, vergi yükünüz azaltmaya çalışmaktır. Vergi planlaması yaparken, vergi istisna ve muafiyetlerinden, teşviklerden ya da hukuki boşluklardan yararlanılır. Bu sebeple vergi planlaması; sahte belgelerin, hukuki durumların ya da ilişkilerin kullanıldığı vergi kaçakçılığının aksine hukuka aykırı olmayan bir yöntemdir.
Vergi planlamanızın bir parçası olarak, Startup’ınızı tüm dünyanın gözde vergi limanı[1] İrlanda’da kurmak isteyebilirsiniz. Ancak İrlanda gözünüze biraz uzak ya da dilinize yabancı gelebilir. Açacağınız banka hesapları, yapacağınız transfer harcamaları ya da tutacağınız irtibat büroları sebebiyle çok fazla ekonomik yük altında kalacağınızı düşünebilirsiniz. İrlanda bankacılık sistemi ile İrlanda ticaret hukuku canınızı sıkabilir. Tüm bunlar gözünüz fazlaca korkutabilir.[2]
Serbest Ticaret Anlaşmaları
Size bu kadar uzak olmayan başka limanlarda şirket kurarak, yatırımlarınız için ülkemize daha yakın yerleri tercih ederek daha büyük avantajlardan yararlandırmanız mümkün. Bu amaçla çevre ülkelerin vergi yüklerine ve ticaret yapma kolaylığına bakmalıyız.
Öncelikle Serbest Ticaret Anlaşması (STA) olan ülkeler gözümüzün önüne gelmeli. STA, adından anlaşılacağı üzere, ticaretin serbestleşmesini, gümrüklerin kaldırılmasını amaçlar. Türkiye’nin mevcut 23 STA vardır. Anlaşma sağlanmaya çalışılan toplam 22 ülke bulunmaktadır.[3] Bu ülkelerden bazıları oldukça yakınımızdadır.
Balkanlar
Ülkemize oldukça yakın olan Balkan ülkelerden Makedonya ile 2000, Bosna Hersek ile 2003, Arnavutluk ile 2008, Sırbistan ve Karadağ ile 2010 ve Moldova ile 2016 yılından beri STA bulunmaktadır.
Bu ülkeler yatırımcı çekme konusunda oldukça iştiyaklı olup, vergi alanında oldukça rekabetçi bir yapıya sahipler. Bir ticaret başlatmanın kolaylığı konusunda Dünya Bankası verilerine[4] göre; ülkemizin 69’uncu olduğu listede, örneğin Makedonya 10’uncu, Moldova 44’üncü, Sırbistan 47’nci, Karadağ 51’inci ve Arnavutluk 58’inci sıradadır.
Benzer şekilde bu ülkeler vergi rekabeti açısından da ülkemizden daha üst sıralarda yer almaktadır. Vergi liginde de Makedonya en üst sırada yer almakta olup, onu sırasıyla Moldova, Kosova, Karadağ, Sırbistan ve Arnavutluk izlemektedir. Bu ülkeler arasından en rekabetçi olan Makedonya’ya özel olarak göz atmalıyız.
Makedonya
Büyük İskender ve Yahya Kemal’in memleketi olan Makedonya, Dünya Bankası verilerine göre Balkanların en rekabetçi ülkesidir. Yoğun şekilde Türkçe konuşulan bu ülke, birçok meşhur Türk markasına da ev sahipliği yapmaktadır.
Üsküp ile İstanbul arasın uzaklık karayoluyla yalnızca 800 km.’dir. İstanbul’un mesela Malatya’ya olan uzaklığının 1100 km. olduğu düşünülürse aslında ne kadar yakın olduğumuz anlaşılacaktır.
Başta bahsedildiği gibi Türkiye ile Makedonya arasındaki STA, 2008 yılından itibaren iki taraf arasında sanayi malları için gümrük vergisini sıfırlamıştır. Ayrıca 1996 yılında imzalanan “Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeye Önleme Anlaşması” Türk yatırımcıların Makedonya ile olan vergi problemlerinin çözümü kolaylaşmıştır.
Makedonya’da bir şirket kurmak da oldukça basit ve ucuzdur. Yalnızca tek bir merkezi kurumla muhatap olacağınız yaklaşık dört saatlik bir işlem neticesinde şirketiniz kurulacaktır. Üstelik bu işlemin maliyeti ülkemizdekine oranla oldukça uygundur. En güzel cezbedici nokta Makedonya’da hem kurumlar vergisinin hem de gelir vergisinin sabit oranlı olarak %10 olarak uygulanmasıdır.[5] Makedonya bu oran ile rekabetçi vergi ülkeleri arasında 9’uncu sıraya yerleşmiştir.[6]
[1] İngilizce orijinali “tax heaven” olan bu kavram, galat-ı meşhur olarak vergi cenneti şeklinde kullanılmaktadır. Zira “haven” liman, “heaven” cennet anlamına gelir.
[2] Can İzbul. Startupımı İrlanda’da Kurmalı Mıyım? (https://startuphukuku.com/startupimi-irlandada-kurmali-miyim/)
[3] http://www.ekonomi.gov.tr
[4] http://www.doingbusiness.org
[5] http://www.investinmacedonia.com
[6] http://www.doingbusiness.org